Dit jaar schrijf ik een geschiedenis van de Nederlandstalige popmuziek in honderd chronologische stukjes, steeds geconcentreerd rondom één nummer. Vandaag deel 93.

Hoewel mijn rubriek al zijn einde nadert, biedt het stukje van vandaag toch diverse primeurs. We behandelen voor het eerst een hiphopnummer uit Vlaanderen, we krijgen voor het eerst een vrouwelijke rapper en we krijgen voor het eerst iemand met een Griekse achtergrond. Voor die primeurs zorgt Charissa Parassiadis, alias Slongs Dievanongs.

Het heeft lang geduurd voordat hiphop in Vlaanderen echt groot werd. Weliswaar hadden we eind jaren negentig al het West-Vlaamse Hof van Commerce dat, met Flip Kowlier in de gelederen (aflevering 69), voor artistiek en commercieel succesvolle rap zorgde. Maar het zou tot ongeveer 2010 duren voordat de bom barstte. De impuls kwam deels uit Nederland: de Jeugd van Tegenwoordig (aflevering 81) scheert ook in Vlaanderen hoge toppen en werd gretig nagevolgd. Ook staan veel Vlaamse rappers bij het Nederlandse hiphoplabel TopNotch onder contract.
  Eén belangrijk verschil: waar Nederlandse rappers alle kleuren van de regenboog hebben en straattaal gebruiken, is de Vlaamse hiphop grotendeels autochtoon en wordt er alom gerapt in het dialect. Dat de jongeren dat steeds minder spreken is blijkbaar geen probleem, net zo min als het risico dat hun markt tot de eigen regio beperkt blijft.

Als vrouw is Slongs Dievanongs een vreemde eend in de hiphopbijt, als Griekse misschien nog wel meer. Wie verwacht er nou van een immigrantendochter dat ze in het Antwerps gaat rappen? Anderzijds: haar vader leerde als arbeidsmigrant waarschijnlijk eerder Antwerps dan Standaardnederlands. In het bootwerkersmilieu van de jaren zeventig was dat ongetwijfeld de voertaal.
  Het duurde nog een tijdje voordat Charissa doorbrak. Ze was al voorbij de dertig toen ze in de rapformatie Halve Neuro de aandacht trok. Daarna ging het hard. “Onze slons” maakte een paar hits en werd BV (Bekende Vlaming) door diverse tv-optredens. En door haar linkse engagement, waarmee ze de rechtse burgemeester Bart De Wever het vuur aan de schenen legde.
  Haar eerste echte hit bracht ze in 2013 uit. “Lacht nor mij” haalde de 23e positie in de hitparade.

Zoals je van een militant linkse rapster kunt verwachten, horen we een politiek geëngageerde tekst. (Wie het niet allemaal meteen verstaat, heeft hier waarschijnlijk wel steun aan.) Het zijn nog niet de burgemeester of rijke ondernemers die eraan moeten geloven. De tekst gaat over de ongelijkheid in de wereld, waarin niet alle kindjes even zorgeloos kunnen opgroeien als die in Antwerpen.
  Dat is geen erg radicaal engagement. Met dit goede NOVIB-doel zijn de meeste mensen het wel eens. Toch moet je ermee oppassen. Een geëngageerde tekst wordt al gauw vervelend belerend als je je boodschap niet behoorlijk inkleedt.
  Slongs Dievanongs kleedt haar boodschap hier ook in, maar eigenlijk doet ze meer. Haar nummer gaat voor het grootste deel niet over de arme kindjes elders, maar over haar eigen jeugd. Ze haalt er herinneringen aan op: haar zorgeloze vroege jeugd, en dan met twaalf jaar het besef dat het elders niet zo fijn is. Het stelt haar vertrouwen in de mensheid op de proef.

     Mor oep nen schonen dag valle de pelle van aw oge.
     Gedaon mee schone schaain, de kleur van reigenboge.
     Nen deuk in a vertraawe en ’t goeie van de mensaad.
     Ne fotto van e kiendje zongder mama in ’n bloedbad.

Maar krijgen we iets te zien van oorlog of uitgehongerde kindjes? Nee, we zien hetzelfde als in het eerdere couplet. Slongs Dievanongs die rapt met de Schelde op de achtergrond, voor een viaduct met graffiti, fietsend op straat.
  In groen-linkse hoek hoor je nog weleens beweren dat je eigenlijk niet van het leven mag genieten als er elders zoveel ellende is. Hoe kun je je geld aan cola en chocola uitgeven als men het in de Derde Wereld nodig heeft, hoe kun je nou rustig op een terrasje zitten als ver weg je medemensen creperen? Slongs Dievanongs denkt daar gelukkig anders over. We hebben hier het paradijs op aarde, en dat moeten we beseffen. Daaruit groeit de noodzaak om er iets aan te doen. Maar dat betekent niet dat we ons eigen paradijs moeten vernielen. Charissa is niet boos, ze lacht naar ons.

     Lacht nor maai en iek lach truug nor a,
     paradaais oep aarde besefte na.
     ’t Ies nieveranst [nergens] nie beiter, zedde ga me maa?
     De wereld gon geneizen, alle kiendjes blaa!
     Lacht nor maai en iek lach truug nor a,
     paradaais oep aarde besefte na.
     Allemol tesaomen oep de eerste ra,
     nen betere wereld begient be A!

Op schrift ziet deze boodschap er zoetsappiger uit dan in de clip. Slongs Dievanongs rapt bepaald niet kinderachtig, en ook de muziek die eronder staat is niet in de suikerpot gedoopt. In het begin doet het denken aan hiphop uit de jaren negentig, later wordt de sound aangekleder en eigentijdser.

Als er zoiets bestaat als vrouwelijk rappen, is het moeilijk te zeggen of Slongs Dievanongs daaraan voldoet. Muziek en raps verschillen niet wezenlijk van haar mannelijke tegenhangers. Wel komt ze beter weg met verschillende hiphopclichés – graffiti, crossfietsen – doordat we die bij een vrouw nog maar zelden gezien hebben.
  Nee, het vrouwelijke karakter zit in de figuranten. Er komen veel mensen in de clip voor, vooral meisjes. Sommigen daarvan zijn modellen die Charissa’s jeugd moeten uitbeelden, maar anderen doen alleen mee in de boodschap. Zouden die meisjes de rapsters van de jaren twintig worden?