Dit jaar schrijf ik een geschiedenis van de Nederlandstalige popmuziek in honderd chronologische stukjes, steeds geconcentreerd rondom één nummer. Vandaag deel 24.

1979 was echt een magisch jaar voor de Nederpop. Dat leerden we vorige week al aan de hand van de verzamelplaat Uitholling overdwars. Maar er gebeurde nog veel meer. In 1979 kwam Drukwerk boven water, verscheen de eerste single van Toontje Lager en kwam het debuutalbum van Doe Maar uit. Nederlandstalige rock werd meer en meer het gesprek van de dag.
   Toch was er één band waarover men vooral buiten de popwereld niet uitgesproken raakte. De Nijmeegse punkband Tedje en de Flikkers kreeg voor elkaar wat in de jaren zeventig steeds moeilijker was geworden: de gevestigde orde bang maken met een politieke, maar vooral choquerende act. De bandleden liepen in leren pakjes, soms met dildo’s erop gebonden, en zongen over hun belevingswereld. Expliciete liedjes over herenseks, scheldkanonnades op politici en minachtende teksten over het COC. Zij waren geen verwijfde mietjes die acceptatie zochten, zij zouden de wereld wel eens laten zien hoe mannelijk een homo kon zijn! De geuzennaam ‘flikker’ werd bij hen het Nederlandse equivalent van ‘queer’.

Logisch dat zo’n band zich aangetrokken voelde door de punk. Over deze rockstijl zijn hele boeken volgeschreven: waar kwam het vandaan, wat waren de voorbeelden, wanneer kun je van het eerste punkalbum spreken. Wat de lezer moet weten is dat de punk in 1976/77 bovengronds kwam dankzij de Sex Pistols, een band die in werkelijkheid door een manager bestierd werd maar die zich succesvol profileerde als de stem van een opstandige jeugd en vaandeldrager van de doe-het-zelfmentaliteit.
  Punk sloeg in – mensen spraken er schande van – maar het sloeg ook aan: binnen de kortste keren werd het mainstream en was de gevestigde rockelite verbannen naar een 25-pluspubliek. Althans: in het Verenigd Koninkrijk. Hier in Nederland bleef de punk een subcultuur, vooral tot het krakersmilieu beperkt. Volgens een onderzoek dat in 1983 onder tieners werd gehouden, was punk bij hen een van de minst geliefde genres, vergelijkbaar met country en smartlappen.
  Maar besproken werden ze wel. Popbladen schreven over “de mafste punkband van Nederland”. Burgemeesters verboden optredens. Mensen die normaal niet vielen over een seksliedje, noemden de teksten “vulgair”. Kortom: ze wisten hoe de media werken. Maar konden ze ook een beetje leuk muziek maken? Oordeel zelf:

“Subtiel” en “gepolijst” zijn niet de juiste woorden. Zo hoort het ook bij punk. Maar eerlijk is eerlijk: muzikaal scheert het geen hoge toppen. Het is geen popklassieker onder een dun laagje herrie (zoals “God save the Queen”), het is ook geen loeiharde confrontatie met de ruige werkelijkheid (zoals “London Calling”). Eigenlijk gaat het er bij het andere oor weer uit.
  Maar één ding moeten we ze nageven: ze hebben het keyboard er al bij en dat gebruiken ze goed. Feitelijk spelen ze al new wave, de stijl die in alle opzichten na de punk komt. In 1979 was dat het nieuwste van het nieuwste. Joy Division bracht zijn eerste album bijvoorbeeld toen pas uit. Dus als je als Nederlandse band dan al new wave maakt – pluimpje.
  Misschien komt dat door het gebrek aan taboes in de Nederlandse punkscene. Toen de Sex Pistols doorbraken, waren elektronische instrumenten absoluut niet welkom. Synthesizers waren voor de progrock, en dat was nu net een van de meest gehate stijlen. Pas toen de progrock met zijn pootjes omhoog lag, werden toetsinstrumenten langzaamaan weer acceptabel.
  Nederlandse bands voelden die muzikale polarisatie niet zo. Keyboards werden steeds populairder en steeds goedkoper, dus waarom zouden we er niet een gebruiken? We hoorden er afgelopen maandag al een bij Drukwerk, en nu dus bij Tedje en de Flikkers. En in de bridge krijgen ze er nog een heel aardig geluid uit.

Tot slot nog over de tekst. Ja, die is zo punk als hij maar zijn kan. Geen rijm, geen metrum, geen beeldspraak, gewoon letterlijk, met een lijzig Nijmeegs accent, zeggen wat je op je hart hebt. Vooral een hoop woede en frustratie, zo te horen:

     Vrouwen en flikkers moeten hun bek houden
     Gezinnetjes die blijven natuurlijk heilig
     De juten en het leger die worden alsmaar sterker
     Want je bent een stomme rechtse lul!

     Flikker Van Agt het raam uit! (4×)